30. Waarom is het een 'sms'je', maar een 'sms-bericht'?
We zouden kunnen schrijven smsje en smsbericht. Maar voor de leesbaarheid is het beter dat een afkorting herkenbaar blijft als er iets aan wordt toegevoegd. Dat kan met een apostrof. We krijgen dan sms'je en sms'bericht. Maar het kan ook met een streepje: sms-je en sms-bericht.
Eenvoudiger is overal een apostrof of een streepje. Maar een streepje in cd-s is wellicht wat veel en een apostrof in pr'stunt misschien wat weinig. Daarom is er een onderscheid gemaakt.
Er zijn combinaties met een toevoeging die niet als zelfstandig woord voorkomt, zoals het achtervoegsel -je of -s. Zo'n combinatie heet een afleiding. En er zijn combinaties waarin ook een zelfstandig woord voorkomt, zoals pr-stunt en tv-toestel. Zo'n combinatie heet een samenstelling.
Dit onderscheid heeft geleid tot de volgende regels, die trouwens ook gelden voor combinaties met letters of cijfers.
- Een afkorting in een afleiding (met een niet-zelfstandig toevoegsel) krijgt een apostrof: cao's, hbo'er, hij msn'de, zij sms'te, A4'tje, 90'er jaren
- Een afkorting in een samenstelling (met een woord dat ook zelfstandig voorkomt) krijgt een streepje: lcd-display, vwo-opleiding, WAO-regeling, zzp-netwerk, A4-formaat.
Op basis van deze twee regels kan een PvdA'er naar een PvdA-bijeenkomst gaan, heeft een dubbele S-bocht twee s'en en stuurt u dus een sms'je of een sms-bericht.
En waarom is het dan geen led's of prof-voetbal? De regels gelden voor afkortingen die per letter worden uitgesproken, en dat is bij led en prof niet het geval. Daarom is het leds en profvoetbal.
Dus is het ook ge'bcc'd? Nee, want regel 1 voor afleidingen geldt voor achtervoegsels en niet voor voorvoegsels zoals ge-. Na een voorvoegsel komt een streepje: ge-bcc'd en ge-sms't.
Zie voor meer informatie – bijvoorbeeld havoër en vwo'er – de Schrijfwijzer, paragraaf 10.1.1.
