Er is een klein betekenisverschil.

 

ex-

voormalig, soms met bijbetekenis 'vertrek na misstap of conflict'
Ex-burgemeester wint rechtszaak.

 

oud-

voormalig
De groep van oud-strijders wordt door sterfgevallen steeds kleiner.

 

Ex- en oud- kunnen door elkaar gebruikt worden. Het voorvoegsel ex- lijkt iets meer terrein te winnen: ex-leerling komt meer voor dan oud-leerling, waarschijnlijk omdat oud- ook de associatie oproept met 'op leeftijd'.

 

Aan het paar ex- en oud- kan men goed zien hoe taalgebruikers altijd geneigd zijn om synoniemen verder uit elkaar te duwen. Vroeger werd er nauwelijks verschil gemaakt, maar waren er wel vaste combinaties zoals oud-voorzitter. Het voorvoegsel ex- krijgt nu — misschien onder invloed van 'mijn ex' — ook een negatieve betekenis. Dat zien we ook in het spreekwoord geen feller anti dan een ex. Daarom denken velen bij een oud-politicus eerder aan iemand die met pensioen is, en bij een ex-politicus aan iemand die voortijdig moest opstappen.

 

Let dus op of u spreekt over uw oud-collega of uw ex-collega. Misschien zet het onderscheid niet door, maar hoe dan ook: ik zou als voormalig burgemeester liever oud-burgemeester zijn dan ex-burgemeester, en — na een scheiding — toch liever oud-echtgenoot dan het wel mooi gevonden exgenoot.