Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in combinatiemogelijkheden.
keer
maal
Drie keer drie is negen.
maal
keer
Driemaal is scheepsrecht.
Staat er een rangtelwoord voor maal, dan schrijft u dat los: de eerste maal. Een hoofdtelwoord dat ervoor staat schrijft u eraan vast: eenmaal, behalve als er na maal óók een hoofdtelwoord staat, want dan schrijft u de woorden los: drie maal drie is negen. Het woord keer wordt altijd los geschreven. Ook is keer iets informeler dan maal. De woorden keer en maal geven nogal wat variatie met de woordjes deze en dit, en die en dat.
Keer is een de-woord. Net als de jongen en deze / die jongen is het dus ook deze keer en die keer. Wellicht onder invloed van het het-woord maal is ook dit keer ingeburgerd, maar dat keer is niet gebruikelijk.
Maal is van oorsprong een het-woord. Net als het meisje en dit / dat meisje is het ditmaal, maar datmaal is verouderd. Al heel lang bestaat maal in de betekenis van keer ook als de-woord. Vandaar dat ook deze maal (los geschreven) wel wordt gebruikt, maar die maal is weer fout. Het het-woord maal is gaandeweg steeds meer gereserveerd voor de betekenis 'maaltijd': het maal.
Tot de kleinere geheimen van onze taal behoort het verschijnsel dat we wel deze ene keer zeggen maar niet, naast dit keer, dit ene keer. En het andere geheimpje is nog iets ingewikkelder: wij zeggen niet dit / dat eerste maal — behalve bij een maaltijd — maar wel deze / die eerste maal (en dat terwijl die maal niet voorkomt). Als deze geheimen u verder niet interesseren, zal dit de laatste maal (en niet 'het laatste maal') zijn dat u op deze pagina terechtkomt.
