Er is nauwelijks betekenisverschil, het gaat om een verschil in combinatiemogelijkheden.
omdat
reden (begin van een bijzin; meer objectief)
Hij gaat naar het feest omdat hij nieuwe mensen wil ontmoeten.
want
reden (begin van een hoofdzin; meer subjectief)
Hij gaat naar het feest want hij wil nieuwe mensen ontmoeten.
De woorden omdat en want geven beide een reden of soms ook een oorzaak aan. Toch is er een verschil.
Het woord omdat leidt een bijzin in. Een bijzin is niet zelfstandig, maar hoort bij de hoofdzin. Een omdat-bijzin kan daarom vaak van plaats wisselen: Omdat hij nieuwe mensen wil ontmoeten, gaat hij naar het feest.
Het woord want luidt een hoofdzin in. Een hoofdzin is zelfstandig en kan daarom niet zomaar van plaats wisselen. Bij een zelfstandige mededeling gebruikt men bij voorkeur want.
Er is nog een (subtiel) verschil. Omdat is objectiever dan want: het is meer een beschrijving van een reden. Want is iets subjectiever dan omdat: het geeft eerder het oordeel of de interpretatie van de schrijver aan. Want is daarom eerder een rechtvaardiging dan een reden. Vergelijk:
- Hij is gezond omdat hij geen koorts heeft.
- Hij is gezond want hij heeft geen koorts.
In de eerste voorbeeldzin gaat het eerder om een objectieve vaststelling, in de tweede om een subjectieve vaststelling. Maar dit onderscheid is niet algemeen gangbaar, omdat (objectieve reden) het bijzonder subtiel is / want (subjectieve interpretatie) het is bijzonder subtiel.
