Er is een betekenisverschil.

 

mits

als ... ten minste, op voorwaarde dat
Ingrid gaat mee mits Henk ook meegaat.

 

tenzij

als niet, behalve als
Ingrid gaat mee tenzij Henk ook meegaat.

 

De woorden mits en tenzij zijn typische schrijftaalwoorden. Mits is overigens niet zomaar als; het is een versterkend als: 'als ... ten minste'. Mits en tenzij betekenen precies het tegenovergestelde. In het voorbeeld onder mits wil Ingrid met Henk mee, terwijl zij in het voorbeeld onder tenzij juist niet met hem mee wil.

 

De woorden worden nogal eens fout gebruikt bij ontkenningen: Formulieren worden niet in behandeling genomen, mits ze niet voorzien zijn van een pasfoto. Hier moet als staan. Probeer bij mits en tenzij altijd positief te formuleren: Formulieren worden alleen in behandeling genomen, als ze voorzien zijn van een pasfoto. De tweede formulering is duidelijker dan de eerste:

  • Artikelen kunnen niet geruild worden tenzij u de kassabon laat zien.
  • Artikelen kunnen alleen geruild worden mits u de kassabon laat zien.