Er is een subtiel betekenisverschil.
kier
smalle opening tússen twee objecten
U zou al kunnen beginnen met tochtstrips op de kieren bij de kozijnaansluitingen.
spleet
smalle opening ín één object, of in een ‘als meerledig gedacht’ object
Het muisje verdween vliegensvlug door een spleet in de muur.
Het gaat in beide gevallen om een smalle opening, maar bij spleet (denk aan ‘splijten’) is die opening gemaakt of ontstaan in een groter geheel. Bij een kier is de aansluiting tussen twee onderdelen niet perfect. Met de criteria tússen (kier) en ín (spleet) is het gemakkelijk(?) kiezen in de volgende zinnen.
1. Eczeem kan pijnlijke … in de huid veroorzaken.
2. Als zij spreekt, word ik altijd afgeleid door de … tussen haar voortanden
3. Jij laat de deur altijd op een …!
4. Het kind gluurde door een … in de schutting.
5. Het kind gluurde door een … in de gordijnen.
In 1 is het duidelijk: spleetjes en geen kiertjes, want de huid is een eenheid. In 2 is het ook spleet, maar hoe kan dat? Het gaat toch om de ruimte tussen de twee voortanden? Jazeker, maar die voortanden worden als één (‘meerledig gedacht’) object gezien. Omgekeerd zal niemand in 3 voor spleet kiezen, terwijl deur en deurkozijn toch wel als eenheid kunnen worden gezien. Maar kennelijk ervaren wij deur en deurkozijn als twee aparte objecten. In 4 is het spleet omdat de schutting een eenheid is. Hier zou kier eventueel kunnen als het gaat om een regelmatige smalle opening tussen de planken van de schutting. Voorbeeld 5 is het meest interessant. Hier kun je beide mogelijkheden verdedigen. De kier-kiezers zien de gordijndelen als onderscheiden delen, en de spleet-kiezers beschouwen de delen als één geheel.
Tot slot, mocht u denken, hoe zit het dan met gleuf als synoniem voor spleet en het onderscheid met sleuf? Lees dan over gleuf / sleuf.
