Er is een klein betekenisverschil.
mijmeren
denken, je gedachten laten gaan: rustig, vaag, langdurig, weemoedig
Ik vind het steeds leuker om ’s avonds onder mijn notenboom te mijmeren over het leven.
peinzen
denken, overwegen: met inspanning, beschouwend
Hij peinsde erover hoe hij nee kon zeggen zonder te beledigen.
De handdoek in de ring gooien? Hij peinst er niet over!
De woorden verwijzen beide naar vormen van ‘denken’. Maar net zoals bij ‘lopen’ zijn er vele varianten. Mijmeren lijkt dan meer op ‘dwalen’. En peinzen lijkt meer op ‘langzaam wandelen over een pad dat licht stijgt’. Omdat mijmeren de betekenisaspecten ‘vaag’ (en ook ‘dromerig’) en ‘langdurig’ heeft, kan mijmeren ook overgaan in ‘suffen’ of ‘soezen’.
Onze taal is zo rijk! We hebben nog vele andere woorden om andere aspecten van ons denken te belichten. ‘Denken’, datgene wat ons verstand doet, kent niet alleen de variaties nadenken (een probleem oplossen), uitdenken (een plan, een concept) of overdenken (er verder over doordenken). Want ook deze drie betekenissen kunnen we nuanceren.
Nadenken
Als we nadenken over wat we moeten doen, zijn we ons aan het bezinnen. Als we dan niet kunnen kiezen tussen mogelijke oplossingen, zijn we in dubio (bij twee problemen) of aan het dubben (dan zijn er ook meer mogelijke oplossingen). Als we nauwkeurig kijken naar de voors en tegens, zijn we aan het afwegen. Als we zorgelijk nadenken, zijn we aan het prakkiseren. Als we blijven steken in de problemen, zijn we aan het piekeren of, in verhevigde vorm, aan het malen. En als het om onze gezondheid gaat, noemen we dat tobben.
Uitdenken
Als het uitdenken van een plan niet zo goed lukt, zijn we als een kip aan het broeden. En als we boos een schadelijk plan willen uitdenken, kunnen we op wraak zinnen.
Overdenken
Als we langer op iets doordenken, zijn we aan het overwegen (iets van verschillende kanten beschouwen) of reflecteren we op iets: gedachten in ons hoofd laten terugkaatsen om te zien of we er iets van kunnen leren. En als we zo een gedachte in een breder perspectief plaatsen, zijn we aan het filosoferen.
De activiteiten van ons verstand zijn onvoorstelbaar groot. En dan nog al die andere betekenissen van denken, zoals verwachten, vermoeden en vinden. Daar valt nog veel over te peinzen, maar liever ga ik daarover mijmeren, onder die notenboom.
