De woorden overlappen in betekenis, maar er is wel een klein verschil.
variant
een andere, licht afwijkende vorm
Huurkoop is een variant op kopen op afbetaling.
variatie
kleine verandering, (herhaling in) afwijkende vorm: afwisseling, meer concreet
In de muziek is het maken van variaties op bekende thema’s al een oud gebruik.
Op deze camping is te weinig variatie in het creativiteitsaanbod.
variëteit
verscheidenheid: afwisseling, meer abstract
De winkeliersvereniging zorgt in tal van kraampjes voor een grote variëteit in aanbod.
Het verschil kan ook uitgelegd worden met de verschillende niveaus in een onderverdeling of de ‘mate van verschil’. De lijn variëteit-variatie-variant is de lijn van abstract naar concreet, en van veel naar weinig verschil. Vergelijk:
De variëteit in plantensoorten op een gemiddeld weiland is de laatste decennia drastisch afgenomen.
De begroeiing hier vertoont niet zoveel variatie, voornamelijk gras.
Kijk, deze variant op de rosa belsamuca heeft mijn vader nog gekweekt.
O ja, er zijn nog twee varianten op deze woorden, die je alleen maar kunt gebruiken in de statistiek of de kleinkunst. Variantie is een statistische maat voor de mate waarin een reeks waarden variëren, bijvoorbeeld de rapportcijfers in een klas. En met variété duiden we een theatervoorstelling aan waarin liedjes en sketches elkaar afwisselen.
Tot slot nog in het eerste voorbeeld over huurkoop het eerste ‘op’. Is er verschil tussen een variant van en een variant op? Onze taal kent een grote variëteit in voorzetselverbindingen, met ook nog weer regionaal bepaalde variatie, vaak wel met betekenisverschil. Maar bij deze variant is dat lastig. Persoonlijk vind ik een variant van iets meer afwijkend van de oorspronkelijke vorm dan een variant op. Maar mocht je geen verschil zien, dan kan ik ook akkoord gaan met vrije variatie.
