De woorden verschillen in betekenis.
effect
gevolg van iets, uitwerking
De loonmaatregelen zullen geen effect sorteren als de inflatie blijft stijgen.
affect
(heftige) gemoedsaandoening
Bij muziek raak ik altijd ontroerd als die in Es Groot staat. Komt dat omdat deze toonladder een bijzonder affect heeft?
Het woord effect kan ook een heel specifieke betekenis hebben, zoals in een effectballetje
dat van richting verandert. Of neem geluidseffecten. Daarmee wordt heel iets anders bedoeld dan ‘effecten van geluid’. In deze samenstelling gaat het om kunstmatig gecreëerde geluiden in bijvoorbeeld hoorspelen of films.
Op het eerste gezicht is het heel vreemd dat waardepapieren ook effecten heten. Maar als je naar de ontstaansgeschiedenis kijkt, dan vind je dat op het tweede gezicht misschien toch voorstelbaar. Met effecten werd in de ons omringende talen in de zeventiende eeuw ook het vermogen van een bank of staat aangeduid. En het vermogen is het gevolg, het effect, van alle economische inspanningen. Daarom hebben wij ook in het Nederlands effecten als geldswaardige papieren waarop rechten staan die een aandeelhouder heeft in (het vermogen van) een bedrijf.
Een affect is vaak net iets sterker dan een gemoedsaandoening, en werd/wordt vooral gebruikt in de psychologie en de muziekleer. Onder dank aan de vrijwilliger die Wikipedia van informatie voorzag, hier nog een treffende omschrijving: “Als men zich de stemming van een persoon voorstelt als het emotionele ‘klimaat’ van die persoon, kan het affect worden gezien als het emotionele ‘weer’.”
