De woorden betekenen hetzelfde, maar verschillen in perspectief.

 

aanmeren  

een boot vastleggen aan de wal (de passagiers gaan aan land)

Oranjestad op Aruba heeft een haven waar grote cruiseschepen kunnen aanmeren.

 

afmeren     

een boot vastleggen aan de wal (het gaat om het schip)
Het schip kampte met een lekkage en is daarom in Tholen afgemeerd.

 

Eerst even een detailvraag. Is in de volgende zin nog een woordje ‘aan’ vergeten?

 

  • Het schip meert aan de kade van Wagenborgen in de haven van Delfzijl.

 

Nee, er zou nog een ‘aan’ kunnen staan na ‘Wagenborgen’. Maar dat hoeft niet. Want meren betekent ook ‘aanmeren’. Sterker nog: oorspronkelijk was het meren. Het ‘aan’ is er later bij gekomen. Zoiets als ‘uit’ bij ‘uitproberen’, en ‘in’ bij incalculeren.

 

Langs aanlegsteigers wil je nog wel eens een van de volgende drie opmerkingen horen.

 

– Hè! Aanmeren is toch fout, je gaat van het water of van het meer af naar de haven, dus moet het afmeren zijn. Aanmeren doe je als weer terug het water op gaat.

 

Tja, op de meeste boten ligt geen etymologisch woordenboek, maar tegenwoordig valt ook via een mobieltje te achterhalen dat het ‘meren’ in deze werkwoorden van een oud Germaans woord komt dat ‘vastbinden’ betekent. Taalkundigen vermoeden hierin het woord ‘mêre’ voor grenspaal of grens, en zien ook een verwantschap met het Latijnse ‘murus’ voor muur. Dus aan- of afmeren gaat niet over water, maar over een grens of een kade. En trouwens, voor weer het water opgaan, kennen we ook nog het woord ‘ontmeren’ (een aangemeerd schip losmaken).

 

– Aanmeren is fout, want het is een contaminatie van ‘aanleggen’ en ‘afmeren’.

 

Maar dan is ‘aanbevelen’ ook een contaminatie van ‘aanraden’ en ‘bevelen’. En dan is ‘aankopen’ ook een contaminatie van ‘aanschaffen’ en ‘kopen’. En, wat dan nog? Wat is er mis met een goede contaminatie met een eigen betekenisnuance?

 

– Aanmeren is het schip naar de wal manoeuvreren en afmeren is het schip vastleggen aan een ring of paal.

 

Mooi gevonden, maar zo worden de woorden niet gebruikt. Wel lijkt dit onderscheid op het verschil in perspectief: aanmeren is naar de wal gaan om daar iets te doen, en afmeren gaat over het schip zelf. Met deze informatie kun je zonder verdere discussie na een dagje zeilen snel aanmeren als je ergens iets wilt drinken, uiteraard nadat de schipper de boot goed heeft afgemeerd.