De woorden worden dikwijls door elkaar gebruikt. Toch zijn er vier verschillen in betekenisaspect.
strategie
plan om een bepaald doel te bereiken
Elk land zal zijn eigen strategie moeten ontwikkelen om het gebruik van fossiele energiebronnen terug te dringen.
tactiek
activiteit om een bepaald doel te bereiken
De nieuwe voetbalcoach had kritiek op de tactiek van het 5-3-2-systeem.
Beide woorden zijn afkomstig uit de techniek van oorlogvoering: hoe win je een veldslag? Een strateeg was oorspronkelijk de bevelhebber van een leger. En ‘tactiek’ had te maken met hoe je je leger opstelt.
Bij beide woorden gaat het om het bereiken van een doel: Een bedrijf wil een nieuw marktsegment aanboren. De overheid wil meer kunstaanbod gericht op lager opgeleiden, enz. Voor het bereiken van een doel geef je met een strategie de koers aan. Op weg naar het doel via die koers moet je handelingen verrichten, bijvoorbeeld om op koers te blijven. En dat heet tactiek.
Op basis van dit onderscheid zijn de volgende vier verschillen gemakkelijk te begrijpen.
- Het verschil tussen plan en handeling. Een strategie is een weloverwogen plan om een doel te bereiken. Een tactiek is een handeling om het plan te realiseren.
- Het verschil tussen lange en korte termijn. Een strategie gaat vaak over meerdere jaren. Een tactiek is een activiteit die direct wordt uitgevoerd.
- Het verschil in ‘veranderlijkheid’. Een strategie ligt voor een bepaalde periode vast. Maar als de tactiek niet werkt om het doel te bereiken, kun je bij dezelfde strategie wel van tactiek veranderen.
- Het verschil in ‘openbaarheid’. Een strategie kan kenbaar zijn voor alle betrokkenen. Maar soms werkt een tactiek niet, als je tegenstander daar al weet van heeft.
Beide woorden worden ook bijvoeglijk gebruikt:
- De strategische ligging van de havenstad maakte dat er in de oorlog langdurig en fel om is gestreden.
- Dat was niet zo tactisch van jou om direct te beginnen over het verdelen van de erfenis.
De betekenis van strategisch ligt dicht bij ‘strategie’: van groot belang om een bepaalde strategie uit te voeren. Maar bij tactisch ligt dat anders. Hier moeten we denken aan ‘tact’, het vermogen om passend te reageren in moeilijke sociale situaties. Daarom spreken we ook van tactische kernwapens. Deze zijn alleen bedoeld voor een beperkte nucleaire oorlog. Dat zou al erg genoeg zijn. Daarom zwijg ik liever over strategische kernwapens.
