Kijkend naar eer gebeurt er iets anders: eervol tegenover oneervol. Geen -loos te bekennen, we kunnen het prima af met on- (en in beide gevallen -vol). Wat is nu het verschil tussen -loos en on-? Beide betekenen ‘ontbrekend’, zonder, maar het gebruik is wel wisselend. Een potentieel onderscheid is dat bij -loos het accent ligt op het ontbreken (‘zonder’ iets); bij on- is er vaak een negatieve bijbetekenis (iets ‘niet’). Dat klopt voor bijvoorbeeld tijdloos en ontijdig, maar respectloos is net zo negatief als onrespectvol. En bij bewusteloos en onbewust zijn beide relatief ‘on-negatief’.
Misschien hangt het onderscheid wel af van het grondwoord. Als dat woord zelf neutraal is, geldt het ontbrekend/negatief-onderscheid niet, zoals bij tijdloos en ontijdig. Bij een negatief woord, zoals gevaar met gevaarloos en ongevaarlijk, zijn beide varianten positief. En bij een positief woord worden beide varianten juist negatief; denk aan mateloos en onmatig drinken. Ach, wat maakt het ook uit. Het ergste blijft nog altijd matenloos drinken.
