Overdrijven of juist niet
Om bij dezelfde puber te blijven. Wat denk je dat hem sneller zal bewegen om wat anders te gaan doen: “Je zit al vierentwintig uur te gamen!” Of: “Lieverd, je speelt al bijna twee uur op je iPad.” Het tweede is eerlijker, het eerste levert waarschijnlijk veel meer op. Dat komt door de overdrijving via de twaalfvoudige vermenigvuldiging. In officiële termen: een hyperbool.
De voltooiing bereik je vervolgens met een verzwakkende opmerking, ofwel een understatement. Je stelt iets dan kleiner of minder belangrijk voor dan het in werkelijkheid is. “Heb je ook nog een klein beetje tijd beschikbaar voor je huiswerk?” Als je hier te ver in door schiet dan gebruik je een andere stijlfiguur, namelijk sarcasme. Dat komt meestal minder gezellig binnen.
Dommer voordoen
Wist je dat je via de stijlfiguur ironie dingen te weten kunt komen? Het schijnt dat Socrates dit uitgevonden heeft. Stel, je weet iets niet helemaal zeker. Je gaat in gesprek met een zogenaamde deskundige. Dan doe je jezelf via je vragen net iets dommer voor dan je bent. “Echt waar? Goh, dat wist ik niet! Hoe zit dat dan precies?” Zo ‘dwing’ je de ander subtiel tot een grondige uitleg. Nu kan het twee kanten op. Je wordt écht wijzer, of de ander loopt uiteindelijk vast omdat deze er nog minder verstand van heeft dan jij. En dat is eigenlijk ook informatief. :-p (Emoticons: zie Schrijfwijzer blz. 451.)
Iets gedaan krijgen
Met de juiste formulering kun je ook stijlvol iets van een ander gedaan krijgen, zonder het rechtstreeks te vragen. Controleer eerst of je in beeld bent. Ril dan even opzichtig, kijk naar het openstaande raam en zeg: “Heb jij het ook zo koud?” In negen van de tien gevallen staat de ander op en sluit het raam. Tenzij de ander deze blog ook gelezen heeft natuurlijk...
Kortom: via een uitspraak met een knipoog, kun je een betere respons krijgen. Je kunt een boodschap wat verzachten, om ruzie te voorkomen. Je doet het uit zelfbescherming, omdat het minder gevaarlijk is om iets niet rechtstreeks uit te spreken. Je gebruikt dan ironie, een mooi woord voor ‘fijne spot’. Een prachtige stijlfiguur die al menig EHBO-trommeltje in de kast hield.
