Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in spelling.

Er zijn meer afkortingen die een notatie als afkorting en als letteruitspraak kennen. Voor een overzicht van deze woordparen kijkt u bij beha / bh.

Er is een klein betekenisverschil.

enige

enkele, maar één van
De website was enige tijd niet beschikbaar.

enkele

enige
Probleem: enkele spywareprogramma’s blijven nog achter na ettelijke pogingen om deze te verwijderen.

ettelijke

iets meer dan enige (vaak met het oordeel 'te veel')
Enkele vrienden hebben hem dat al ettelijke malen voorgehouden.

meerdere

verscheidene (soms met oordeel 'meer dan verwacht')
Hij is nu al meerdere malen in gebreke gebleven.

sommige

een stuk of wat
Sommige mensen vinden dat je de regels tot op de letter dient te volgen.

verscheidene

iets meer dan sommige
Verscheidene hooligans zitten nog vast.

verschillende

verscheidene (vaak met aspect 'diverse')
Dit apparaat kent verschillende mogelijkheden.

Het woord meerdere werd vroeger afgekeurd als germanisme (mehrere), net als stekker (Stecker) dat steker had moeten zijn. Deze afkeuringen worden begrijpelijk wanneer we kijken naar de tijd waarin dat gebeurde: in de jaren voor en na de Tweede Wereldoorlog.

Tussen verscheidene en verschillende wordt soms een onderscheid gemaakt dat overeenkomt met een onderscheid tussen elk / ieder. Namelijk: verscheidene met accent op 'geheel' en verschillende met accent op 'onderlinge verschillen'. Maar meerdere woordenboeken en verscheidene grammatica’s leiden op dit punt tot verschillende visies. Zie ook aantal / enkele, enz.

O, en dan is er ook nog verscheidene aansprakelijkheid. Dat is het tegenovergestelde van gezamenlijke aansprakelijkheid. De deelnemende partijen hebben dan een ... verschillende aansprakelijkheid.

Er is een betekenisverschil.

enthousiast over

geestdriftig over
Wij zijn enthousiast over de nieuwe aanpak van overlast.

enthousiast voor

bereid om ergens aan mee te doen
De Vlaamse overheid maakt jongeren enthousiast voor Europa.

Soms moet er uit over of voor nog iets geconcludeerd worden. Vergelijk:

• Studentes weinig enthousiast over werken bij sekslijn. (ze werken daar)
• Studentes weinig enthousiast voor werken bij sekslijn. (ze willen daar niet werken)

De woorden verschillen niet in betekenis, wel soms in taalsfeer.

entresol          

gedeeltelijke tussenetage (uit het Frans, entre+sol: tussen+vloer)

In het restaurant is een entresol aangebracht om meer gasten te kunnen ontvangen.

mezzanine     

gedeeltelijk tussenetage (uit het Italiaans, mezzine: midden)

In het nieuwe ontwerp van de ontvangsthal zijn de viplounges gesitueerd in de mezzanine.

Er is wel geprobeerd om onderscheid te maken. Een entresol zou dan een lage halve verdieping zijn tussen de begane grond en de eerste verdieping. En een mezzanine zou dan een meer balkonachtige verdieping zijn in een grote hal. Maar dit onderscheid is nogal kunstmatig. Wel speelt de omvang een rol in een soms gehanteerd onderscheid: Een entresol is doorgaans kleiner, meer een ophang- of insteekkamer. Een mezzanine is doorgaans veel groter en met meer design uitgevoerd. Dus wanneer u uw huis met ‘open ophangkamer’ wilt verkopen, kies dan voor mezzanine.

Er is een klein betekenisverschil.

erbarmen

medelijden hebben met
Heer, erbarm u.

(zich) ontfermen (over)

(uit medelijden) onder zijn hoede nemen
Ontferm jij je even over de kinderen?

Voor erbarmen, dat minder frequent is, kan ook ontfermen worden gebruikt, maar ontfermen heeft een ruimere betekenis. En naast het prachtige erbarming voor barmhartigheid bestaan de al even prachtige woorden deernis en mededogen, ja en ook nog compassie.

Er is een betekenisverschil.

estuarium

bredere overgangszone van rivier naar zee

De haven van New York ligt in het estuarium van de Hudsonrivier.

delta

uitmonding van rivier in aftakkingen naar zee

In de Mississippi-delta zijn tegenwoordig ook Nederlandse baggerbedrijven actief.

Een estuarium en een delta zijn beide uitmondingen van een rivier in zee. Maar de overgang van rivier naar zee is heel verschillend. Even de aardrijkskundeles van vroeger opfrissen. (Bekijk vooral ook een filmpje over ‘estuarium-delta’ op YouTube).

In een estuarium stroomt het rivierwater met een constante stroomsnelheid naar zee. Het zand en de klei in het rivierwater worden dan bij de monding door de werking van eb en vloed afgevoerd naar zee. Daarom is de monding veel breder dan de rivier, soms wel tot tien kilometer. De monding heeft de vorm van een trechter. In zo’n estuarium is het verschil tussen eb en vloed waarneembaar; het water is er brak. Een bekend voorbeeld is de Theems.

In een delta stroomt een rivier door laagland naar zee. Omdat de stroomsnelheid dan vermindert, bezinken het zand en de klei midden op de bodem van de rivier. Hierdoor loopt de rivier als het ware vast. Met als gevolg dat de verstopte rivier allerlei kleinere doorwegen en aftakkingen naar zee zoekt. Er is geen getijdenverschil waarneembaar, en het water blijft zoet. Die aftakkingen vormen samen vaak een driehoek. Ook de Griekse hoofdletter delta (de Δ), heeft die vorm; vandaar de naam. Een bekend voorbeeld is de Nijl.

Nederland is zo’n rijk rivierenland dat we beide vormen van uitmonding kennen, estuaria’s en delta’s. Onze Westerschelde is het estuarium van de Belgische Schelde. En het water van de Rijn vertakt zich al bijna direct bij Lobith in de Rijndelta, met o.a. Waal, IJssel en Lek.

Er is een klein betekenisverschil, en een verschil in stijl.

etage

verdieping; gelijkvloerse woning op een verdieping, appartement
Zij wonen op de achtste etage van dat appartementencomplex.

Hij woont op een mooie etage in het centrum van de stad.

verdieping

elk van de horizontale lagen waarin een gebouw is verdeeld
De badkamer is op de tweede verdieping.

Etage is wat formeler en klinkt wat deftiger dan verdieping. Ook wordt etage eerder in de betekenis 'appartement' gebruikt. En als u geïnteresseerd bent in (taal)geschiedenis: dat een verdieping niet een verlaging, maar een verhoging is, komt door de bouw van koopmanshuizen in de zeventiende eeuw. Om ruimte te winnen, werd daarin een souterrain gebouwd: een ruimte beneden het grondniveau, een verdieping dus. Daarna breidde de betekenis zich uit tot elke woonlaag.

O ja, als u op de eerste verdieping woont, woont u niet op de begane grond (of: parterre), maar op de laag daarboven.

Er is een overlap in betekenis, maar er is ook een klein verschil.

eten               

wat een organisme als voedsel tot zich neemt

Gauw, aan tafel, het eten wordt koud!

voedsel          

wat een organisme nodig heeft om in leven te blijven en te groeien

Mag je een oude oliebol ophangen als voedsel voor de vogels?

Het verschil tussen eten en voedsel is het verschillen tussen eten, ‘voedsel tot je nemen’, en voeden, ‘van voedsel voorzien’. Beide woorden in één zin? Als je net bevallen bent, moet je een goede eetster zijn om een goede voedster te zijn. Het verschil tussen ‘wat het lichaam binnenkomt’ (eten) en ‘wat het lichaam van energie voorziet’ (voedsel) wordt ook duidelijk aan de volgende samenstellingen waarin eten en voedsel zijn verwisseld:

etensopname              voedselbord
etenspakket                voedsellucht
etensveiligheid           voedselresten

Onze taal kent nog een subtieler verschil, dat tussen voedsel (‘wat je inneemt’) en voeding 

(‘wat je opneemt’). Dit woordpaar is al eerder behandeld. Zie het Verwarwoordenboek over bijvoorbeeld het verschil tussen voedselcentrum en voedingscentrum. Ook bestaat er nog een ander woord voor voedsel, namelijk spijs, een ouderwets woord voor (klaargemaakt) voedsel of eetwaar, zoals in: spijzen en dranken. Het woord spijs leeft nog voort als ‘een smeuïg mengsel van gemalen amandelen en suiker’ in bijvoorbeeld krentenbrood. En nog is hiermee de rijkdom van onze taal voor ‘etenswaar’ niet uitputtend beschreven. We kennen ook nog voer als voedsel voor dieren, en ook voor psychologen. De laatste betekenis is aan onze taal geschonken door de romanschrijver Harry Mulisch die in zijn autobiografie Voer voor psychologen stof (voedsel) tot nadenken wilde geven aan een bepaalde, door hem niet zo bewonderde beroepsgroep.

Er is een betekenisverschil.

evengoed

even juist
Hij spreekt even goed als hij schrijft.

evengoed

ook, in dezelfde mate, met hetzelfde resultaat; met evenveel recht
Jij bent evengoed schuldig.
Zijn wij te duur? Je kunt evengoed zeggen dat anderen te goedkoop zijn.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

even veel

nogal wat
Is me dat even veel!

evenveel

hetzelfde aantal
Hij heeft evenveel als ik.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is geen betekenisverschil.

evenredig aan

in gelijk blijvende verhouding
Volgens de wet van Murphy is de schade aan een voorwerp altijd recht evenredig aan de waarde ervan.

evenredig met

in gelijk blijvende verhouding
De rolweerstand is omgekeerd evenredig met de banddruk.

Soms maakt onze taal het ons niet moeilijk. Dit is een mooi voorbeeld van vrije variatie. Er zijn wel taalgevoelige schrijvers die bij omgekeerd evenredig de voorkeur geven aan aan, maar er is zelfs geen begin van een verschil in betekenis, stijl of gebruik dat zo’n onderscheid zou rechtvaardigen. We zien hier dus dat het aantal voorzetsels niet evenredig is aan / met het aantal betekenissen.

Er is een klein betekenisverschil.

ex-

voormalig, soms met bijbetekenis 'vertrek na misstap of conflict'
Ex-burgemeester wint rechtszaak.

oud-

voormalig
De groep van oud-strijders wordt door sterfgevallen steeds kleiner.

Ex- en oud- kunnen door elkaar gebruikt worden. Het voorvoegsel ex- lijkt iets meer terrein te winnen: ex-leerling komt meer voor dan oud-leerling, waarschijnlijk omdat oud- ook de associatie oproept met 'op leeftijd'.

Aan het paar ex- en oud- kan men goed zien hoe taalgebruikers altijd geneigd zijn om synoniemen verder uit elkaar te duwen. Vroeger werd er nauwelijks verschil gemaakt, maar waren er wel vaste combinaties zoals oud-voorzitter. Het voorvoegsel ex- krijgt nu — misschien onder invloed van 'mijn ex' — ook een negatieve betekenis. Dat zien we ook in het spreekwoord geen feller anti dan een ex. Daarom denken velen bij een oud-politicus eerder aan iemand die met pensioen is, en bij een ex-politicus aan iemand die voortijdig moest opstappen.

Let dus op of u spreekt over uw oud-collega of uw ex-collega. Misschien zet het onderscheid niet door, maar hoe dan ook: ik zou als voormalig burgemeester liever oud-burgemeester zijn dan ex-burgemeester, en — na een scheiding — toch liever oud-echtgenoot dan het wel mooi gevonden exgenoot.

Er is een klein betekenisverschil.

excentriek

buiten het centrum, buiten het middelpunt; bijzonder, zonderling
Doordat dit museum nogal excentriek gelegen is, komen er niet veel bezoekers.
Traumatische jeugdervaringen hebben hem tot een excentrieke persoonlijkheid gemaakt.

excentrisch

buiten het centrum, buiten het middelpunt
Dit bestemmingsplan voorziet ook in ontsluiting van excentrisch gelegen locaties.

Het onderscheid -iek/-isch veroorzaakt ook bij sympathiek / sympathisch een betekenisverschil. Zo ook bij fysiek / fysisch en bij kritiek / kritisch. Maar er is geen verschil in betekenis tussen melancholiek en melancholisch en tussen komiek en komisch. Overigens kent niet elk stamwoord beide vormen; we kennen naast ludiek niet ludisch, en naast rustiek niet rustisch.

De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er zijn wel betekenisverschillen.

excuus           

erkenning dat je iets fout hebt gedaan, met spijtbetuiging al dan niet geldige reden geven om iets wel of niet te doen

• Voor dit wangedrag moet je excuses aanbieden.
• Nu oma negentig is geworden, heeft niemand een excuus om weg te blijven.

sorry           

minder diepgaand excuus, verontschuldiging, aanloop naar iets dat voor de aangesprokene niet prettig is

• Sorry, ik ben even je naam kwijt.
• Je kunt je toch niet van ons slavernijverleden afmaken door ‘sorry’ te zeggen!
• Sorry, dat ik je even onderbreek.

Een excuus is een combinatie van schuld erkennen en spijt betuigen. En omdat je je schuld erkent, gaat het dus ook om aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid. Vandaar dat in een juridische context minder snel excuses worden gemaakt. Vandaar ook dat discussies over excuses over het slavernijverleden vaak zo ongemakkelijk verlopen. Als je hiervoor excuses aanbiedt, neemt je dus schuld en verantwoordelijkheid op je voor iets wat je zelf niet gedaan hebt.

Vaak wordt excuus gelijkgesteld aan ‘verontschuldiging’. Maar dit woord betekent dat de persoon die zich verontschuldigt, zichzelf niet schuldig voelt omdat iets buiten zijn wil om gebeurt. Bij sorry gaat het om een excuus voor iets minder ernstigs, of een verontschuldiging waarbij het aspect ‘verantwoordelijkheid’ niet nadrukkelijk aanwezig is.

Excuses worden wel de ‘ducttape voor relaties’ genoemd. Maar in relaties en interacties zijn er ook tal van kleinere ‘ongemakkelijkheden’. Daarvoor zijn woordjes als sorry en pardon heel geschikt, met daarbij dan ook nog een afgezwakt excuus. En ook daarin is weer gradatie:

• Sorry, pardon, excuseer, excuus, neem me niet kwalijk, mag ik er even langs.

Er zijn taalgebruikers die vinden dat je excuses alleen maar kunt vragen, en niet kunt maken of aanbieden. Het zou er dan om gaan dat je vraagt dat jou de schuld niet wordt aangerekend. Maar wanneer je let op het betekenisaspect ‘spijtbetuiging’ is het beter om excuses te maken of aan te bieden.

Nog even het verschil proeven?

• Sorry dat ik zo laat ben. Files!
• Excuus dat ik zo laat ben. Files!

Met sorry geeft de spreker aan dat hij het minder erg vindt dan met excuus. Maar bij sorry, speelt ook mee dat de spreker vindt dat hij er niets aan kan doen, dus dat hem geen schuld treft. Het woord excuus past iets beter in de volgende zin: Excuus, ik had rekening moeten houden met mogelijke files.

En dan nog iets. Het woordje sorry kun je als aanloopwoordje gebruiken (de derde betekenis hierboven), als een excuusje bij voorbaat voor iets dat voor de aangesprokene onprettig is. Maar je kunt dit woordje samen met een ander woordje ook gebruiken om aan te geven dat je zelf iets heel onprettig vindt: Sorry hoor! En die betekenis deelt het dan met die andere aanloopwoordjes, als je die met nadruk uitspreekt en direct daarna een stilte laat vallen: Pardon!, enz. De spreker geeft hiermee uiting aan ongenoegen, verongelijktheid of boosheid. Zo wonderlijk werkt nu weer onze taal!

Er is een betekenisverschil.

exorbitant

buitensporig, te vergaand
Zou dat helpen, het zoveelste rapport tegen exorbitante zelfverrijking van bankiers?

exuberant

overdadig
De politie begon argwaan te koesteren vanwege de exuberante levensstijl van de verdachte.

Exorbitant is dus ook exuberant, maar roept ook het oordeel 'onaanvaardbaar' op.

Er is een betekenisverschil.

experimenteren met

proeven nemen (in het algemeen)
Wij zijn tegen genetische experimenten met planten.

experimenteren op

proeven nemen op dieren of mensen
Wij zijn helemaal tegen experimenten op dieren.

De woorden verschillen in betekenis.

factie             

kleine, vaak radicalere groep binnen een politieke groepering; fictie gebaseerd op ware gebeurtenissen.

• In de Colombiaanse vrijheidsbeweging is sinds kort een wel heel extreme factie actief.
• Tegenwoordig wordt voor factie vaak de aanduiding ‘docudrama’ gebruikt.

fractie           

groep volksvertegenwoordigers van dezelfde politiek partij, heel klein deel van een geheel

• Uit hoeveel fracties bestaat de huidige Eerste Kamer?
• Het duurde maar een fractie van een seconde voor hij doorhad dat het echt was.

Factie in de betekenis van op feiten gebaseerde fictie komt van de Engelse mengvorm ‘faction’ (fact+fiction). Factie in de andere betekenis komt van een Latijns woord dat ‘groep’ betekent. Fractie komt van een Latijns woord dat ‘breken’ betekent; denk aan ons woord breuk.

Wel verwarrend, want bij een fractie in bijvoorbeeld de Tweede Kamer denk je ook aan een groep. Maar bij fractie gaat het dan om een deel van een geheel, zonder de bijbetekenissen van ‘klein’ of ‘radicaal’. Beide woorden in één zin? Deze Kamerleden vormden steeds meer een lastige factie binnen de partij en werden uiteindelijk uit de fractie gezet.

De woorden verschillen sterk in betekenis.

factor             

medebepalend element, medebepalende omstandigheid

In discussies over factoren die je gezondheid bepalen wordt ‘niet bewegen’ wel ‘het nieuwe roken’ genoemd.

parameter     

grootheid die de toestand van een systeem bepaalt, of waaraan het verloop van een proces kan worden getoetst

De parameters bloeddruk en gewicht geven het meeste inzicht in je gezondheid.

Deze woorden, afkomstig uit de wis- en natuurkunde, worden in het meer alledaagse taalgebruik vaak verward omdat het in beide gevallen om iets ‘bepalends’ gaat én omdat de betekenissen nogal abstract zijn. Toch is het verschil minder lastig dan het lijkt.

We beginnen met het begrip factor, dat we wellicht nog kennen uit: een getal ontbinden in factoren. Het getal 12 bijvoorbeeld met de factoren 2×6 of 3×4. Deze getallen zijn daarmee medebepalende elementen van 12. Van element naar omstandigheid is niet zo’n grote sprong. Een medebepalende omstandigheid in gezondheid is bijvoorbeeld ‘overgewicht’.

Een parameter is een meetbare eigenschap waarmee je kunt bepalen hoe de situatie is. Het verwarrende is dat ‘bepalen’ hier in de betekenis ‘beschrijven’ wordt gebruikt. Bijvoorbeeld het bepalen / meten van lichaamsgewicht, aan de hand waarvan je uitspraken kunt doen over iemands gezondheid. Zo’n parameter lijkt op een variabele, immers lichaamsgewicht varieert nu eenmaal. Maar een parameter is een eigenschap die verschillende waarden kan aannemen, en dat zijn dan variabelen.

Dus, een factor heeft als betekeniselement ‘invloed’, en een parameter is een meetbare eigenschap. En uiteraard kan iets tegelijkertijd factor en parameter zijn. Neem de relatie tussen cholesterol en gezondheid. Cholesterol is een factor die van invloed is op gezondheid. En zo’n factor is ook een eigenschap, een parameter, die je kunt meten waardoor je inzicht krijgt in iemands gezondheid.

O ja, de uitspraak. Het is niet párameter, maar parámeter. En de eerste e klinkt dan niet als de e van mee, maar als de e van de.

De woorden worden door elkaar gebruikt, in twee geheel verschillende betekenissen. 

falsifiëren                 

aantonen dat iets onjuist is; vervalsen

• Dit tegenonderzoek wijst uit dat de data uit ander onderzoek door diverse partijen zijn gefalsifieerd.

falsificeren               

vervalsen; aantonen dat iets onjuist is

• De data uit dit onderzoek bleken wel degelijk gefalsificeerd.

Een woordpaar waarbij twee zo geheel verschillende betekenissen door elkaar worden gebruikt? Ja, onze taal kan dat aan. Maar uit de voorbeelden blijkt ook hoe verwarrend dit kan zijn. Want welk aanknopingspunt heb je als lezer om te kiezen tussen ‘vervalst’ of ‘bewezen onjuist’.

Laten we daarom elk woord één betekenis geven. Laten we falsifiëren, zonder c, gebruiken als het tegenovergestelde van ‘verifiëren’ (ook zonder c). Dit woord betekent: bewijzen dat iets echt of waar is. Zoals in: Kan ik via dit account mijn gegevens verifiëren en updaten? Het woord falsifiëren krijgt dan alleen de betekenis: bewijzen dat iets niet echt of waar kan zijn. En laten we dan met toevoeging van die ene c in falsificeren aangeven dat het om een vervalsing gaat. Dan wordt het gebruik ervan even duidelijk als in de volgende voorbeelden:

• Een theorie moet natuurlijk wel gefalsifieerd kunnen worden.
• Het falsificeren van onderzoeksresultaten is het ernstigste vergrijp in de wetenschap.

Lastig? Dan een ezelsbruggetje. De s van ‘vervalsen’ hóór je ook als tweede s in falsificeren. Wel moet je dan het héle werkwoord nemen. Want we horen een k in falsificatie. Hoe dan ook, met deze ontwarring is de volgende zin niet verwarrend: De verklaring van deze verdachte die bankbiljetten heeft gefalsificeerd, is nog niet gefalsifieerd.

Er is een betekenisverschil.

familie

groep verwante personen (of soorten)
Op onze jaarlijkse familiedag kwam nu ook het eerste kleinkind van mijn zus.

gezin

ouders en kinderen
Dankzij de crèche kunnen nadelige gezinsinvloeden soms worden geneutraliseerd.

Familie wordt ook wel in de betekenis 'gezin' gebruikt. Voor de hand liggend is om daar het Engels de schuld van te geven, want family betekent 'gezin'. Maar familie betekende ook in het Nederlands oorspronkelijk 'gezin', zoals we nog kunnen zien aan De Heilige Familie, een schilderij waarop Jozef, Maria en Jezus staan afgebeeld. Maar voorkom verwarring, en gebruik geen familie als u gezin bedoelt.

De woorden verschillen in betekenis, maar er is wel overlap.

fan 

enthousiaste bewonderaar, liefhebber

Is het bij Feyenoord al weer mogelijk om klassiekers te spelen met uitfans erbij?

supporter 

aanhanger van sportclub die aanmoedigt bij wedstrijden

Hoe kan ik mijn lidmaatschap voor de supportersclub Oranje beëindigen?

Het betekenisverschil wordt duidelijk wanneer we kijken naar de herkomst van de woorden. Supporter komt van ‘to support’, steunen. Fan is een verkorting van ‘fanatic’. Niet te verwarren met ‘fan’ in de betekenis ‘waaier’, maar dit terzijde.

Fan is iets algemener. Je kunt ook een fan van Máxima zijn, en zelfs een fan van taal. De overlap zit in het aspect ‘enthousiast aanmoedigen’. Maar toch zal een supporter zich iets meer voelen dan een fan. Een supporter steunt de club door dik en dun, maar een fan zoekt bij tegenvallende resultaten snel een ander idool. Beide woorden in één zin? Kan dit: Ik ben PSV-supporter maar nu toch even fan van Ajax?

Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in gebruik.

fel op

sterk (in reactie of gevoelens)
Hij reageerde heel fel op het incident.

fel voor

sterk voor
Onze partij is fel voor dit plan.

Heel soms kan er een miniem betekenisverschil ontstaan. Vergelijk:

• Deze ouders zijn heel fel op ouderschapsverlof. (ze zijn er felle beschermers van)
• Deze ouders zijn fel voor ouderschapsverlof. (ze zijn er felle voorstanders van)

Er is een betekenisverschil.

fiool

sierlijk flesje met smalle hals; medicijnflesje
In zijn woedeaanval stortte hij de fiolen van zijn toorn over mij uit.

viool

strijkinstrument; plantje
Hij wil altijd de eerste viool spelen.
Vooral de paarse violen zijn heel mooi.

Fiool wordt nu vooral in figuurlijke betekenis gebruikt, als het al gebruikt wordt. Want de uitdrukking waarin dit woord voorkomt, is sterk verouderd. Het 'strijkinstrument met vier snaren, dat men bespeelt met een strijkstok' komt ook voor in diverse uitdrukkingen, zoals in de eerste viool spelen: 'de voornaamste zijn, de baas zijn'.

De woorden overlappen in betekenis, maar er zijn kleine verschillen.

flacon

sierlijk (bewerkt) flesje, vaak met stop, niet per se rond

Te koop aangeboden: een kristallen flacon met parfum.

flesje

klein, meestal rond omhulsel voor vloeistof, met nauwe hals

Na elke voeding kunt u beter direct het flesje goed schoonmaken.

Zo bijzonder, de zoektocht naar mogelijke verschillen. 1. Het materiaal? Nee, het kan in beide gevallen gaan om glas, kunststof, aardewerk, porselein of (edel)metaal. 2. De vorm? Ja, een flesje is doorgaans rond, en een flacon is vaak platter, en kan dan zelfs indrukbaar zijn, zoals bij een shampooflacon. 3. De inhoud? Heel intrigerend, je komt wel tegen een flacon cognac maar niet een flacon bier. Omdat een flacon een sierlijk bewerkt flesje is, is de inhoud meestal ook duurder of meer bijzonder. Dus zou de prijs voor een parfumflacon hoger kunnen zijn dan de prijs voor een parfumflesje.

Vergeten we niet twee woorden? Inderdaad, we hebben ook nog kruikje en bidon. Een 

kruikje is een flesje van aardewerk. En een bidon is een waterflesje voor op de fiets. Het blijft een groot raadsel waarom onze taal voor deze twee omhulsels aparte woorden heeft, en niet bijvoorbeeld voor het flesje babyvoeding. Dat had toch makkelijk gekund. U weet vast een beter woord dan ‘borstflesje’.

Er is een klein betekenisverschil.

flatterend

flatteus, complimenterend, vleiend
De verkoper maakte een flatterende opmerking, en terecht: het rokje stond haar heel flatteus.

flatteus

zodanig dat iemand mooier lijkt
Hm, zo'n foto met mijn onderkin zo uitvergroot. Dat is weinig flatteus.

Flatterend kan dus in dezelfde betekenis gebruikt worden als flatteus. Er zijn wel meer woorden op -eus die ook -erend kunnen krijgen. Maar dan is de vorm op -erend duidelijk meer verbonden met de werkzaamheid van het werkwoord: frauduleus / fraudulerend, glorieus / gloriërend, harmonieus / harmoniërend.